Bao Bì Thực Phẩm Đóng Hộp

1. Tổng Quan

Bao bì thực phẩm đóng hộp (canned food packaging) được ứng dụng rộng rãi trong ngành đồ uống và thực phẩm, với các sản phẩm phổ biến như: cà phê, nước trái cây, trà sữa, bia, thịt hộp, gia cầm, thủy sản, trái cây, rau củ quả… Đây là hình thức thực phẩm tiện lợi, được chế biến, đóng kín, tiệt trùng và bảo quản trong lon kim loại nhằm kéo dài thời gian sử dụng và đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu quốc tế.

Đồ hộp đã xuất hiện gần một thế kỷ và không ngừng phát triển nhờ tiến bộ kỹ thuật công nghiệp cũng như nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Công nghệ sản xuất liên tục cải tiến từ khâu lựa chọn nguyên liệu, làm sạch, chế biến, đến các bước xả, tiệt trùng và niêm phong – tất cả đều góp phần nâng cao chất lượng, hương vị và độ an toàn của sản phẩm.

2. Quy Trình Chế Biến Cơ Bản

Quy trình sản xuất thực phẩm đóng hộp thường gồm các bước chính:

1. Lựa chọn và làm sạch nguyên liệu thô

2. Bóc vỏ và bảo vệ màu sắc nguyên liệu

3. Cắt và sơ chế

4. Cho nguyên liệu vào lon, bổ sung phụ liệu

5. Tiệt trùng, xả khí, làm lạnh

6. Đóng kín, hoàn thiện sản phẩm

Trong đó, tiệt trùng – kiểm soát vi sinh – niêm phong là những khâu then chốt, quyết định đến chất lượng, thời hạn bảo quản và hương vị.

3. Ô Nhiễm Vi Sinh Vật Trong Thực Phẩm Đóng Hộp

Nguồn ô nhiễm

• Nguyên liệu từ động, thực vật vốn chứa sẵn vi sinh vật.

• Các khâu sản xuất, chế biến, vận chuyển, bảo quản, bày bán có thể làm phát sinh ô nhiễm.

• Nguồn lây nhiễm: nước, không khí, con người, động vật, thiết bị và môi trường xưởng.

Vi sinh vật thường gặp

• Đồ hộp axit thấp & trung tính (pH > 4,5): Bacillus stearothermophilus, Clostridium saccharolyticus, Clostridium nigricans, Clostridium botulinum, Clostridium sporogenes.

• Đồ hộp axit (pH 3,7 – 4,5): Bacillus coagulans, Clostridium butyricum, Bacillus polymyxa…

• Đồ hộp axit cao (pH < 3,7): Lactobacillus, nấm men, nấm mốc, vi khuẩn phân hủy pectin.

Nguyên nhân phổ biến

• Điều chỉnh pH không hợp lý.

• Xả khí sau khi rót không đúng cách, còn sót không khí trong lon.

• Vệ sinh môi trường và thiết bị kém, không tuân thủ quy chuẩn.

• Nhà xưởng không đảm bảo kín khí, bụi bẩn nhiều.

• Quy trình vận hành sai, gây ô nhiễm chéo.

4. Giải Pháp Khử Trùng – Tiệt Trùng

Kiểm soát vi sinh trong sản xuất đồ hộp là yêu cầu kỹ thuật bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm. Chất khử trùng lý tưởng cần có các đặc tính:

• Không màu, không mùi, không vị, không độc hại, không tồn dư, không ăn mòn.

• Phân hủy sinh học, thân thiện môi trường.

• Hiệu quả khử khuẩn mạnh với phổ rộng vi sinh vật.

• Ổn định ở nhiều điều kiện, dễ hòa tan trong nước, dễ ứng dụng.

Ví dụ, chất khử trùng Biotec nhập khẩu từ Châu Âu đáp ứng chuẩn HACCP và tiêu chuẩn an toàn EU:

• Hiệu quả cao trên hơn 130 loại vi sinh vật có hại.

• An toàn cho người và động vật, không thay đổi mùi vị hay pH sản phẩm.

• Ứng dụng linh hoạt: khử trùng dụng cụ, thiết bị, bề mặt, không khí, đường ống sản xuất.

• Dễ triển khai, không yêu cầu đầu tư thiết bị phức tạp.

5. Bao Bì Lon Hai Mảnh

Lon hai mảnh (two-piece can) là loại bao bì kim loại có thân và đáy được dập từ một tấm kim loại, sau đó ghép thêm nắp trên để hoàn thiện.

Ưu điểm

• Không có đường hàn bên thân, đảm bảo kín khít, giảm tiêu hao nguyên liệu.

• Bề mặt thân lon in ấn trang trí toàn diện.

• Quy trình sản xuất hiệu quả hơn so với lon ba mảnh.

Nhược điểm

• Đòi hỏi vật liệu có chất lượng cao và đồng nhất.

• Cần đầu tư lớn cho công nghệ, thiết bị và khuôn chế tạo.

Phân loại

• Theo chiều cao thân lon: lon rút nông, lon rút sâu.

• Theo nguyên liệu: lon nhôm, lon thép hai mảnh.

• Theo công nghệ: lon kéo – dập (DI), lon vẽ – dập lại (DRD).

• Theo hình dạng: lon tròn và lon đặc biệt.
  Trong đó, lon DI và lon DRD là hai loại phổ biến nhất.